De noodzaak van modulair lesmateriaal

Modulair lesmateriaal is een van de belangrijke ingrediënten van LeerLevels. Het geeft docenten regie over het inrichten van hun lessen. Het stelt ons als ontwikkelaars in staat om heel gericht het materiaal te verbeteren en uit te breiden. En, niet onbelangrijk, modulair lesmateriaal is een belangrijke voorwaarde voor adaptief en gepersonaliseerd onderwijs.

Wat houdt modulariteit in?

Modulariteit betekent dat we lesmateriaal ontwerpen op basis van afgebakende leerdoelen. Het maken van materiaal bij individuele leerdoelen maakt het mogelijk om hetzelfde lesmateriaal op meerdere manieren te combineren en te rangschikken.

Een boek gaat ook over leerdoelen, maar die vormen niet de kleinste eenheid binnen een boek. Op paragraafniveau worden vaak meerdere leerdoelen behandeld in een verhalende vorm. Door de vaste volgorde binnen een klassiek lesboek, lijkt er één doorlopende lijn door de leerstof te zijn, maar het werkelijke verband tussen onderwerpen en leerdoelen is veel complexer. Zo kan een leerdoel in paragraaf 1.1 voorkennis zijn voor paragraaf 1.2, maar ook voor andere paragrafen later in het boek.

Modulair lesmateriaal is te vergelijken met legoblokjes. Je kunt dezelfde blokjes gebruiken om verschillende objecten te bouwen.

Binnen LeerLevels zorgen Knowledge Graphs [Link naar blog] voor samenhang tussen de leerdoelen. Dit is een netwerk waarin per leerdoel voorkennis wordt gedefinieerd. Zo kan een leerdoel voorkennis zijn voor meerdere leerdoelen. De verbanden die je kunt vastleggen met zo'n netwerk zijn veel rijker dan ooit mogelijk is in een klassiek lesboek.

Voordeel 1: Regie bij de docent

In een boek worden keuzes gemaakt over de volgorde waarin de leerdoelen worden behandeld. Daarbinnen is er geen flexibiliteit voor de docent. Docenten kunnen hooguit zelf aanvullend materiaal maken of aangeven wat leerlingen moeten overslaan. Dat kost allebei veel tijd. 

Modulair lesmateriaal is te vergelijken met Lego-bouwblokjes. Je kunt dezelfde blokjes gebruiken om verschillende bouwwerken te maken. Op een vergelijkbare manier kunnen docenten bestaande leerdoelen gebruiken om verschillende lessen te maken, afhankelijk van de context waarin zij lesgeven.

Voordeel 2: Verbeteren en uitbreiden van lesmateriaal

Wij zijn continu bezig met het uitbreiden en verbeteren van ons lesmateriaal. LeerLevels heeft een database van meer dan 1000 leerdoelen met bijbehorende uitleg, meer dan 6000 formatieve checks en meer dan 600 opdrachten met open vragen [Link naar opdrachten en feedback blog]. Dankzij de modulariteit is het uitbreiden van lesmateriaal een kwestie van nieuwe bouwblokjes toevoegen. Het verbeteren is een kwestie van het verbeteren van een onderdeel bij het betreffende leerdoel.

Docenten en leerlingen hoeven niet te wachten tot de volgende druk, en hoeven niet te werken met erratadocumenten naast het boek.

Als een fout wordt gesignaleerd, waar docenten en studenten een actieve rol in spelen, wordt het zo snel mogelijk verbeterd. Omdat LeerLevels primair een digitale methode is, zijn verbeteringen en uitbreidingen meteen zichtbaar.

Dat we een digitale methode zijn betekent overigens niet dat we niets doen met papier. We bieden de mogelijkheid om materiaal te exporteren naar papier waar het nodig is. Docenten kunnen zelf hier een keuze in maken.

Voordeel 3: Adaptief en gepersonaliseerd leren

De afgelopen jaren hebben we veel gehoord over adaptief onderwijs, gepersonaliseerd onderwijs en flipping the classroom. Het zijn concepten die in theorie mooi klinken. De voorwaarde is echter dat het onderliggende materiaal modulair is.

Stel je voor, je bent een leerling en je zit in een klas waar flipping the classroom wordt gebruikt. Je zit thuis aan je bureau met het boek en je komt niet verder bij een paragraaf omdat je voorkennis mist. Dan loop je vast, met als gevolg dat je voor de volgende les de nodige basiskennis mist.

Een adaptief systeem kan je op basis van modulair lesmateriaal heel gericht terugsturen naar de missende voorkennis en vanaf daar opbouwen. Er is een kans dat jouw klasgenoten naar andere voorkennis worden gestuurd, of helemaal niet terug worden gestuurd. Dat is ook precies het doel: iedereen krijgt een route aangeboden die bij hem of haar past. En de route kan flexibel zijn als de landkaart duidelijk genoeg is. Binnen LeerLevels vormt de Knowledge Graph de landkaart en de algoritmen het navigatiesysteem dat elke leerling een eigen route geeft naar het leerdoel dat ze willen halen.

Scholen zijn al een tijd bezig met het digitaliseren van onderwijs. Waar veel aandacht naartoe gaat is het maken van een digitale variant van het huidige onderwijs. In plaats van een boek hebben we een e-book. In plaats van een docent die uitleg geeft, hebben we filmpjes met uitleg. In plaats van op papier oefenen doen leerlingen dat digitaal.

Wij zijn van mening dat je niet alles één op één kunt omzetten naar een digitale variant. We hebben gekeken naar de mogelijkheden en beperkingen van digitaal werken en op basis hiervan zijn we tot de conclusie gekomen dat modulair lesmateriaal een onmisbaar stukje is in de puzzel van adaptief en gepersonaliseerd leren.